عصرجهان؛احسان حاجب نوشت:نقش روانشناسی در ورزش

مقدمه
ابتدا باید تعریفی از روانشناسی ورزشی داشته باشیم و فواید واثرات ان را بازگو نماییم.
روانشناسی ورزشی به مطالعه علمی ورفتارانها در فعالیت های ورزشی می پردازد وهمچنین به ما کمک میکند تا رفتار ورزشکاران را در شرایط مختلف پیش بینی نماییم. روانشاسی ورزش در شناسایی وحل مشکلات ورزشکاران به ما کمک میکند تابه نحوه واکنش وعملکرد یک ورزشکار در شرایط مختلف اشنا شویم و بتوانیم متناسب با رفتار وی عمل کنیم ما دراین مقاله سعی داریم بحث وتوضیحات اکادمیک وخیلی پیچیده خودداری نماییم وراهکارها وتوضیحاتی ارائه کنیم که قابل اجرا وفهم برای ورزشکاران ومربیان عزیز باشد.همانگونه که مستحضر میباشید علم روانشاسی ورزش بسیار وسیع وگسترده می باشدوبه بررسی انواع رفتارهای یک ورزشکار در شرایط مختلف می پردازدوعلم روشناسی ورزش دارای سرفصل ها ومباحث ونظریه های بسیار مختلفی همچون .چگونگیه مقابله با استرس.وهیجانات.بررسی خشم در ورزش.مباخث انگیزشی.تمرکز در ورزش.اعتماد به نفس.پشتکار وتعهد ورزشی.ترسیم اینده وهدف گذاری.و......می باشد که مادراین مقاله به اختصار به بخشی از زروایای علم روانشناسی ورشی خواهیم پردداخت.

در دنیایی امروز باید دارای مهارت های جدید روانشاسی باشیم روانشناسی ورزشی یکی از مهارت های لازم در دنیای ورزش است که ورزشکاران و مربیان برای رسیدن به تفکر علمی و موفقعیت ورشد وسرمایه های تونایی جسمی خود ونیاز به اشنایی با علم دارند اولین نکته ایی که ما باید به ان توجه کنیم نگاه وهدفی تقسیم میشوند ورزشکاران حرفه ایی. اماتور وکسانی که ورزش را به صورت یک سرگرمی دنبال میکنند علم روانشناسی برای هریک ازاین افراد به دستورالعمل و توصیه متفاوتی دارد.
با پیشرفت علم روانشناسی بحث مهارت های روانی واجرای عملکردهای ورزشی واهمیت بسزایی برخوردار شده است. درحالی که قبلا بیشتر ورزشکاران ومربیان به اهمیت اماده سازی جهانی مختلف تاکیید می کردندوبسیار از متخصصان بزرگ برای بخش ذهنی وروانی در مسابقات اهمیت بسیاری قائلند ومعتقدند این مسئله در تعیین نتیجه اعتباری بالایی دارد منظور انها از اعتبار دادن بسیار بالا به امادگی روانی اینست که هنگامی که ورزشکاران از نظر مهارت های بدنی در سطح یکسان و بالایی قرار میگیرند احتمالا فردی موفق تراست که از نظر روانی امادگی بیشتری داشته باشد. همانگونه که گفتیم قصد داریم دراین مقاله از مطرح کردم بحث های اکادمیک وپیچیده خودداری کنیم وبه همین دلیل در ادامه در مورد زوایایی از علم روانشناسی ورزش به صورت اختصار خواهیم پرداخت که ورزشکاران ومربیان بیشتر باان روبه رو هستند .

⭕️استرس در ورزش
درورزش ومسابقات ورزشی افرد ورزشکار با نوعب استرس مزمن رودررو هستند که باید اطرافیان در رفع این استرس ویا کاهش به انان کمک کنند. استرس در ورزش موضوعی طبیعی است وتمام ورزشکاران به نوعی ان را تجربه می کنند. واین که چه نوع برخوردی با استرس داشته باشیم در افراد مختلف متفاوت می باشد.
استرس حالتی است که شخص با انتظاراتی مواجه میشود که باید انهارا براورده کند واگر نتواند انها رو براورده کند استرس کمی در او ایجاد میشود. واگر نتواند استرس بیشتری براو غالب میشود. استرس ها دونوع میباشند. استرس های اشکار واسترس های پنهان که هرکدام دارای علائم خاصی میباشند وبه عنوان مثال عرق کردن و ادرار زیاد. خشکی دهان. کم اوردن نفس در هنگام صحبت کردن. پرحرفی و....... از علايم استرس واضطراب میباشند.
امادگی راهای مقابله با ان ویا کاهش وکنترول ان چیست؟؟؟
بهترین راه مقابله با استرس بالا بردن اعتماد به نفس ورزشکاران در تمرینات پیش از مسابقه است
ورزشکار اگر دراری اعتماد بنفس بابایی باشد وبه خود در تلاش توانایی های خود اعتماد داشته باشد کمتر دچار استرس میشود .اما راهای دیگری هم برای ورزشکاران ومربیان برای مقابله وجود دارد ومانند نوشیدن اب خنک. ماساژ شانه. پشت گوش ها. دست ها وروی کف پا وپیشانی با اب سرد میباشدوتنظیم تنفس وموسیقی ارام واما بازهم تکرار میکنیم بهترین راه حل بالا بردن اعتماد به نفس بازکینان وهمچنین ترسیم شرایط موجود واینده میباشد ومربیان میبایست از کلمات وصحبت های استرس زا قبل از مسابقات خودداری کنند.وتلاش خود را بکنند که به بازیکنان روحیه وامید دهند وبه تخصص و گفتن نقاط مثبت وقوت بازیکنان بپردازند.
به یاد داشته باشید در روز مسابقه به هیچگاه زمان مناسبی برای بازگویی وکاستی های یک ورزشکار نیست.

⭕اعتماد به نفس
داشتن ویا نداشتن اعتماد به نفس بسیار بسیار تعیین کننده در عملکرد یک ورزشکار است.
اعتماد به نفس درک توانمندی فردا ازخود است. اعتماد به نفس توانمندی درونی است که نمیتوان ان را یک باره به فرد منتقل کرد ولی در راستای اهداف واندیشه ها میتوان ان را در افراد ایجاد کرد وبهترین زمان استفاده از اعتماد به نفس زمانی است که فرد توانمند اسن ولی اعتمادی به توانایی
های خود نداردوروحیه خود را از دست داده است که داشتنن اعتماد به نفس میتواند به موفقیت فرد کمک کند.
برای داشتن ورزشکاری با اعتماد به نفس بالا لازم است اموزش های مهارت های روانی از سنین پایین اموزش داده شودوهمچنین تجریه میدانی وتکرار هم میتواند باعث افزایش اعتماد به نفس شود .به عنوان مثال ورزشکاری که در ورزشگاه بزرگ وبا تعدادی زیاد تماشگر بازی نکرده است نمیتواند مهارت های خود را به خوبی به نمایش بگذارد. اعتماد بنفس ورزشی باور. ویا درجه یقین فرد ودرباره توانایی موفقیتش در ورزش است. تصویر اکثر ما از اعتماد بنفس اعتماد داشتن به خود در انجام کارهای خاص مانند اجرای یک مهارت ورزش است به این ترتیب تا زمانی که مهارتی را خوب انجام می دهیم اشکالی وجود ندارد مشکل زمانی ایجاد میشود که فرد اعتماد به نفس خود را بر پایه ان مهارت می گذارد و فکر میکند برای کسب اعتماد به نفس باید همه مهارت ها را کاملا خوب انجام می دهد. اگر اعتماد به نفس براین پایه باشد وفقط گاهی اوقات احساس اعتماد به نفس داریم ان موقعی است که به خوبی ان مهارت انجام می دهیم که اگر این چنین باشد. احساس اعتماد بنفس کاملا محدود خواهد شد
محدود به زمانی که مهارت خود را به خوبی انجام می دهیم وبه عنوان مثال. ورزشکاران این چنین وقتی پست بازیشان تغییر میکند بسیار به مشکل برمیخورند اعتماد به نفس واقعی یعنی شخص از توانایی ها و محدودیت های بیرونی ودرونی خود شناخت پیدا کند. وضمن اگاهی از نقاط قوت وضعف خود ناراحت نشود. وحتی اگر دیگران هم از ضعف او اگاه شوند بازهم روی فرد تاثیر بدی نداشته باشد و همچنین افکار منفی را از خود دور کند افکار منفی بسیار خطرناک است واگر به عادت بد ومخرب تبدیل شود میتواند بسیار به ورزشکارلطمه وارز کند واین نوع عادت ها میتواند از عادتهای بلاتکلیفی بدتر باشد. وهرچه بیشتر دچار این افکار بشنوندبه شکل مداوم تری ان هارا تکرار میکنیم ومیبایست ان هاوا با افکار مثبت جایگزین کنیم.

⭕️تصویر سازی ذهنی در ورزش تصویر سازی را می توان استفاده از تمام حواس برای بازسازی یا ساخت تجربه ایی در ذهت تعریف کرد.
زمانی که ورزشکار اجرای زیبای حرکات ورزش را از دیگری میبیند وان را مرتب در ذهن خود تکرار می کند درحال باز سازی تصاویر است که از قضا بر عملکردش هم موثر است در واقع ذهت از تصورات عملکرد مطلوب دیگران الگوبرداری وبه عنوان سرمشق یا دستور کاری براب اموختن استفاده می کند همچنین با فراخوانی اطلاعات موجود در حافظه تصاویر معناداری ساخته می شود. یعتی ذهن میتواند تصاویر ورویدادهای اینده را بسازد وبه همین دلیل است که کارشناسان و مربیان توصیه میکنند ورزشکاران در زمان ها وساعت های قبل از, مسابقه عملکرد خود را در ذهن مرور وبازسازی کنند این کار یاعث میشود ورزشکار عملکرد بهتری داشته باشد وبرای رویداد واتفاق که قرار است اتفاق بیفتد امادگی لازم را داشته باشد.

⭕️خشم در ورزش
خشم از جمله هیجاناتی است که انسان تجربه میکند و در ورزش اغلب استرس فراخوانده وبا انگیختگی در مسابقات همواره می شود خشم ممکن است بر عملکرد تاثیر سو بگذاردوتمرکز را مختل کند ویا ورزشکاران را به سمت اسیب رساندن و ورزشکار دیگری هدایت کند.خشم ورزشکار چه کنترول شود وچه بروز مند ممکن است نتایج مثبت ویا منفی در عملکرد داشته باشد. خشم معمولا بیشتر در مردان دیدهچمی شود وهمچنین در تیم های مربیان شدیدا ب به پیروزی تاکید دارند واستفاده از رفتارتهاجمی و تاکتیک های غیر مجاز یشتر به چشم میخورد.
اما راهای کنترول خشم چیشت؟؟؟
1-نفس عمیق هنگام عصبانیت 2-نوشیدن اب هنگام عصبانیت 3-گرفتن دوش4-ترک کردن محیط 5-ارام صحبت کردن6-به سلامت خود فکر کنید7-اهدافتان را به یاد اورید8-فرد یا چیزی را به یاد اورید که شمارا ارام میکنید 9-اشتباه خود را قبول وعذرخواهی کنید.
کنترول خشم مانند دیگر تمرین های ذهنی نیاز به اموزش وتمرین دارد بنابراین باونگاه صفر یا صد به ورزشکاران خشم.گین نگاه نکنید وبا اموزش و تمرین و به مرور زمان ان ها را به فردی ارام تبدیل کنید.
⭕️شکست در ورزش
شاید هیچ ورزشکاری حتی در بلاترین سطح مهارت وبا بیشترین افتخارات نباشد که طعم شکست را نچشیده باشد. بنابراین این نوع برخورد ماست که درواقع شکست بسیارمهم است. کسانی بوده اند که در دنیای ورزش که سالها درخشیده اند و فراز ونشیب های زیادی داشته اند وبوده اند ورزشکارانی که با یک شکست گود را خالی کرده ومیدان را ترک کرده اند حقیقت این است که چرخ زندگی همیشه به میل ما نمیچرخد شکست مایه پیروزی است وناکامی میتواند ماراویک قدم به پیروزی نزدیک. کند وبهترین کار دزمان شکست درش گرفتن از ان است توصیخ میشود مربیان بعد از شکست بلافاصله به گفتن نقاط ضعف واشتباه ورزشکاران در بازی نپردازند مخصوصا مربیانی که با تیم پایه فعالیت میکنند شما باید بدانید ورزشکاران در موقع شکست خود ناراحت میباشند وما باگفتن اشت
باهاتش فقط روحیه ان را بیشتر تخریب میکینم .به ورزش کار خود اموزش دهید وان ها را به این باور برسانید که برد وبا خت بخشی از ورزش میباشد ونه با شکست ونه با پیروزی کار و فعالیت به پایان می رسد. شکست پلی برای رسیدن به پیروزی وتجربه قرار دهید.

⭕️پشتکار وتعهد ورزشی
کارایی وموفقیت ورزشکار به این امر بستگی داره که طی سال ها ورزش در زمینه راهای مختلف کسب امادگی پشتکار مناسبی داشته باشد یک ورزشکار برای موفقیت درامر ورزش به خصوص وقتی یه صورت حرفه ایی انجام گیردلازم است که بسیاری از مساعل زندگی و روابط خود با خانواده. دوستان و..... را دوباره تنظیم کند واین امر پشتکار مضاعف را می طلبد. اما عللی هم هستند مانند عدم مشاهد پیشرفت .اسیب ورزشی. فقدان علاقه کافی به ورزش مربوط. اظطراب های مربوط با ورزش ورقابت و.... که میتواند تعهد و پشتکار ورزشکار را تحلیل ببرد که این مواقع نقش مربی بسیار مهم باشد که یکی از کارهای مربی میتواند انجام دهد یاداوری ارزوها واهداف ورزشکار دادن انگیزه وانرژ مثبت است که بااین کار می توان کارایی پایین وبیماری انگیزه پشتکار وتعهد ورزشکار را حفظ وافرایش داد و برای او شروعی دوباره را متصور شد.
❌نتیجه گیری
همانگونه که در مقدمه عرض کردیم نکاتی را که دراین مقاله مطرح کردیم تنها بخشی از علم روانشناسی ورزش است سعی کردیم مطالبی را با زبان ساده مطرح کنیم که برای مرییان و ورزشکاران عزیز کار بردی وقابل اجرا باشد .
در پایان توصیه میکنم ورزشکاران ومربیان عزیز بیش از پیش به روانشناسی ورزشی اهمیت دهند. وهمواره مطالعه کرده وعلم خود را دراین زمینه افزایش دهند زیرا قطعا ورزشکاران که علاوه بر کار بدنی به ذهن وافکار خود اهمیت بیشتری میدهند. موفق تر خواهد بود.

نویسنده مقاله احسان حاجب