گسترش دامنه اعتراضهای مردمی در استانهای مختلف عراق به وضعیت نابسامان معیشتی و خدماترسانی ورواج فساد در دستگاههای دولتی، علاوه بر آتشسوزیهای متعدد و تخریب اموال دولتی و حزبی در بسیاری از مناطق، به مرگ دو نفر و تعطیلی چندین ساعته فرودگاه نجف منجر شد.
گزارشهای رسیده حاکی است دامنه اعتراضات و تظاهرات عراقیها که ابتدا از بصره شروع شد در هفتمین روز خود به سایر شهرهای عراق، ازجمله نجف اشرف و کربلای معلی نیز رسید.
علاوه بر بصره، شهرهای ناصریه (مرکز استان ذیقار)، العماره (مرکز استان میسان)، کربلا و نجف اشرف نیز روز گذشته شاهد تظاهراتهای مردمی بود.
به گزارش منابع خبری شدت این اعتراضها به حدی بود که شورای وزارتی امنیت ملی نشستی فوقالعاده به ریاست «حیدر العبادی» نخستوزیر و وفرماندهی کل نیروهای مسلح برگزار کرد.
وزرای امنیت، دفاع، کشور و امنیت ملی، رئیس دستگاه اطلاعاتی و مشاور شورای امنیت ملی و رئیس ستاد مشترک ارتش عراق در این نشست حضور داشتند و برخی منابع میگویند که این نشست چند ساعت پس از اعزام نیروهای نظامی و امنیتی به مناطق مختلف کشور برگزار شد. دولت عراق برای مهار شرایط به وجود آمده دههزار سرباز و نیروهای امنیتی به منظور حفظ امنیت استانهای مختلف اعزام کرده است.
دو کشته و بیش از شصت زخمی؛ انسداد 40 جاده و حمله به فرودگاه نجف
منابع عراقی شمار قربانیان درگیریها را تا ظهر دیروز61 زخمی و دو کشته اعلام کردند که در میان زخمیها، 30 نفر از نیروهای امنیتی بودند. تظاهراتکنندگان همچنین دستکم 40 جاده اصلی را بستند و سراسر روز گذشته اوضاع در چند شهر متشنج بود و جمعیت در خیابانها بودند.
در نجف روز گذشته تظاهر کنندگان وارد فرودگاه این شهر و شماری از ساختمانهای اداری در استان میسان شدند اما نیروهای ضد شورش موفق شدند آنها را از این ساختمانها بیرونکنند هرچند که خساراتی مادی به ساختمان فرودگاه وارد شد. وزارت حمل و نقل عراق بلافاصله پس از یورش تظاهرات کنندگان، کلیه هواپیماها را از نجف اشرف به بغداد منتقل کرد و مسافران را تحت الحفظ از طریق زمینی به مقصد هدایت کرد.در پی این ناآرامیها در فرودگاه نجف اشرف، خطوط هوایپمایی کویت کلیه پروازها به مقصد نجف اشرف را تا اطلاع ثانوی لغو کرد.
مدیریت فرودگاه نجف اشرف نیز اعلام کرد که علیه مقامات امنیتی که مانع حملات خرابکارانه نشدهاند، نزد دستگاه قضایی شکایت خواهد کرد و دولت محلی و نیروهای امنیتی را مسئول این خسارات وارده به فرودگاه میداند.
منابع محلی اعلام کردند که دولت،شبکه اینترنت برخی از شهرها از جمله الهارثه، المعقل و الزبیر در استان بصره و «الهندیه»، مرکز شهر نجف اشرف، ناصریه، میسان و بخشهایی از استان بابل را قطع کره است.
واکنش شخصیتها و احزاب عراقی
بعد از اعلام موضع واضح مرجعیت دینی عراق و حمایت از خوستههای منطقی تظاهر کنندگان که در نماز جمعه کربلا عنوان شد، اغلب احزاب شیعه عراقی از تظاهراتهای مردمی مناطق جنوب و مرکز عراق اعلام حمایت کردهاند.
اغلب این احزاب همان موضع آیتالله سید علی سیستانی را به عنوان مرجع عالی شیعیان عراق در قبال تظاهراتهای مردمی اتخاذ کرده و مطالبات شهروندان را بر حق دانسته و در عین حال همانند مرجعیت عالی دینی نسبت به نفوذ عوامل تخریبی و تحریف مسیر تظاهرات هشدار دادهاند.
"نوری المالکی" معاون رئیس جمهور و رهبر ائتلاف دولت قانون، "سید عمار حکیم" رهبر جریان حکمت ملی، "مقتدا صدر" رهبر جریان صدر، "شیخ اکرم الکعبی" دبیرکل جنبش گروه مقاومت اسلامی النجباء، "حسن الساری" دبیرکل جنبش مقاومت اسلامی الجهاد و البناء تاکنون در بیانیههای رسمی از این تظاهرات حمایت کردهاند.
تمامی این رهبران سیاسی عراق در عین حال نسبت به نفوذ عوامل تخریبی برای تحریف تظاهرات از مسیر قانونی خود و تعرض به اموال و داراییهای عمومی و خصوصی به بهانه اعتراض، هشدار دادهاند.
رهبران سیاسی عراق درعین حال از دولت خواستهاند که به صورت فوری نسبت به برآورده کردن مطالبات مردم اقدام کند.
دولت عراق نیز از مطالبات مردم حمایت کرده و اعلام کرده است که برای برآورده کردن این مطالبات در اسرع وقت تلاش میکند.
دولت عراق از آغاز تظاهرات اهالی بصره، یک تیم را از وزارت خانههای خدماتی و اجرایی روانه بصره کرد تا به این مطالبات رسیدگی کند اما تعرض برخی از تظاهرات کنندگان به اموال و داراییهای عمومی، نگرانیها را در خصوص عوامل نفوذی و اهداف پشت پرده آنها ایجاد کرده است.
اکنون احزاب و جریانهای سیاسی عراق ضمن حمایت از مطالبات به حق مردم، از دولت و دستگاههای امنیتی این کشور خواستهاند که حساب عوامل تخریب گر را از تظاهرکنندگان جدا کند.
جالب اینکه تاکنون احزاب و جریانهای سنی و کرد نسبت به این تظاهرات که عموم استانهای مناطق جنوب و مرکز عراق را در برگرفته، مواضع واضح و روشنی نگرفتهاند و اغلب مواضع اتخاذ شده منحصر به احزاب و جریانهای شیعی است.
وجود عناصر نفوذی در تظاهرات
شورای وزارتی امنیت ملی عراق روز گذشته اعلام کرد که دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی این کشور، گروههای نفوذی سازمان یافته را در تظاهراتهای اخیر مردمی در جنوب و مرکز عراق رصد کردهاند.
دفتر نخست وزیری عراق در بیانیهای تایید کرد که در جلسه شورای وزارتی امنیت ملی عراق به ریاست "حیدر العبادی" نخستوزیر این کشور اعلام شد که دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی، افراد وابسته به گروههای نفوذی را در بین تظاهرات کنندگان رصد کردهاند.
به نوشته این بیانیه، گروههای نفوذی سازمان یافته تلاش میکنند که تحت پوشش تظاهرات مسالمت آمیز مردمی، به نهادهای دولتی و اموال و داراییهای خصوصی حمله کرده و آن را تخریب کنند.
در این بیانیه همچنین از تعرض برخی از این گروههای نفوذی به نیروهای امنیتی عراق هشدار داده و افزود که تعرض به این نیروها، خدشه به حاکمیت ملی عراق به شمار میرود.
این شورای وزارتی در عین حال از مطالبات به حق مردم اعلام حمایت کرده و تصریح کرده است که دولت تمام تلاش خود را برای بهبود خدمات و برآورده کردن انتظارات مردمی به کار میبندد.
شورای وزارتی امنیت ملی عراق که در مورد رصد عوامل نفوذی در تظاهراتها سخن گفته، در خصوص وابستگیهای خارجی و گرایشهای سیاسی آنها سخنی نگفته است.
برخی از گزارشها، رژیم سعودی را به دست داشتن در تظاهرات اخیر جنوب عراق متهم کرده و گفته میشود که سعودیها از عوامل حزب منحله "بعث" و عناصر نزدیک به افکار "داعش" برای ایجاد اغتشاشات در جنوب و مرکز عراق تحت پوشش اعتراضات مردمی، بهره میبرند.
تظاهرات ادامه مییابد؟
تظاهرکنندگان تاکید دارند تا زمانی که اصلاحات انجام نشود، به اعتراضهای خود ادامه میدهند. شیخ «سعد الحلفی» عضو شورای عشائر بصره نیز در گفتوگو با العربی الجدید اظهار داشت که تا زمانی که معترضان به ایجاد تغییر در کشور اطمینان نیابند، به تظاهرات ادامه خواهند داد.
نوری المالکی معاون رئیسجمهور عراق که دفتر حزب او «الدعوه» نیز دیروز هدف تظاهرات کنندگان قرار گرفت، علت بروز ناآرامیهای اخیر را، به اهمال دولت در قبال مطالبات اساسی شهروندان عراقی و عدم خدماترسانی مناسب و رفع مشکل بیکاری نسبت داد.
مالکی در دیدار با جمعی از خبرنگاران گفت: مناطق جنوبی عراق به طور مشخص عامدانه در دوره رژیم سابق، مورد اهمال واقع میشد. پس از سقوط صدام نیز دولتهای مختلف مشغول مقابله با تروریسم، داعش و مشکلات ناشی از منازعات طائفهای بودند. درباره استانهای غربی کشور نیز شرایط مشابهی حاکم شده است.