پایگاه خبری عصرجهان؛حامدحیدری🖋️
چه دردناک است دانستن این مساله که اغلب اشخاص متمایل به خودکشی،آرزوی مرگ ندارند؛آنها فقط توان تحمل شرایط روانی یا محیطی پیرامون خودرا ندارند.
با نگاهی گذرا به آمارهای سازمان جهانی در سال ۲۰۱۵ سالانه ۸۰۰ هزار نفر در جهان خودکشی کامل دارند که تقریبا ۴ الی ۶ درصد مرگ ومیر را به خود اختصاص میدهد. بعبارتی دیگر نرخ متوسط خودکشی جهانی تقریبا ۱۱/۵ در ۱۰۰هزار نفر است که سهم مردان ۱۵ وزنان ۸ در ۱۰۰ هزار نفر است.
همچنین در برش استانی کشور ما، میزان خودکشی های منجر به فوت در هر صدهزار نفر را در طی سالهای ۱۳۸۸ تا۱۳۹۲ در خوزستان، رقمی حدودا ۵/۲ نفر برآورد شده است.
دربررسی جنسیت، هرچند خانم ها سه برابر آقایان اقدام به خودکشی می کنند اما آقایان سه برابر خانمها خودکشی کامل،  می کنند. سن های پرریسک هم ۴۵سال وبالاتر و ۱۹ سال و پایین تر می باشد. همچنین بیمارانی که قبلا اقدام به خودکشی کرده اند نسبت به جمعیت عادی ، ۶۴ برابر بیشتر احتمال اقدام به خودکشی دارند. این افزایش خطر مادام العمر بوده ودر طول زمان خطر آن کم نمی شود.
در تعاریف جهانی، خودکشی کامل، اقدامی است که یک فرد با دانش وآگاهی  از نتایج مرگبارش آن را بعمل می آوردوبه زندگی خود خاتمه میدهد. درصورت عدم مرگ گفته میشود که فرد" اقدام به خودکشی" یا "شبه خودکشی" کرده است که معمولا با انگیزه هایی چون جلب توجه ، انتقام جویی، قدرت نمایی، اعمال فشار، و...به کار می رودکه با توجه به آمار ده برابری شبه خودکشی نسبت به خودکشی کامل، مداخله جدی متخصصان به این مقوله ضروری به نظر می رسد.
خودکشی یک پدیده چند وجهی است ومیتواند علل و عوامل مختلفی داشته باشدکه در ارزیابی آن باید به همه آنها توجه ودقت کافی شود.

روانشناسان در تحلیل خود قاعدتا بر نقش "فرد" در تصمیم به خودکشی تاکید میکنند.

زیگموندفروید خودکشی فرد را نوعی تنبیه میداند که قربانی با عمل خود دیگرانی که باعث رنجش و آزردگی او شدندرا تنبیه میکند.  روانشناسیِ یادگیری ارزش تقویت کنندگی مسائلی چون انتقام ، رهایی از دردورنج وپیوستن به عزیز از دست رفته رادر بروز خودکشی مهم میداند. هرچند که روانشناسیِ یادگیریِ اجتماعی علت خودکشی را تقلید از الگوهایی مثل دوستان ، آشنایان یا افراد مشهور(ستارها، استارها) میداند. اماروانشناسان شناخت گرا ناتوانی فرد در پردازش وتفکر و ضعف در ارزیابی موقعیت وحل مساله را مورد تاکید قرار میدهند. از نظر روانپزشکی خودکشی یک بیماری روانی است که ریشه در اختلالات سایکوتیک و شدید روانی دارد.
برخلاف روانشناسان ، خودکشی از منظر جامعه شناسی یک آسیب اجتماعی است که در آن عوامل فرهنگی مثل تضعیف نظام ارزشی سنتی یا تحمیل ارزشهای فرهنگی بیگانه، تعارض ارزشها، فردگرایی و اختلال در نظام اجتماعی را از عوامل موثر در بروز خودکشی یاد میشود. همچنین عوامل اقتصادی مثل فقر ،بیکاری، محرومیت ها، ناامنی شغلی ، مشکلات مسکن ، تورم و عوامل اجتماعی دیگری چون  تبعیض (شغلی ،نژادی و مذهبی و...)، افزایش جمعیت ،مهاجرت ، جنگ ، نرخ بالای بیسوادی، مشکلات مربوط به حوزه ازدواج، واوقات فراغت و...  در بررسی علل خودکشی بعنوان سازه های اصلی پژوهشها و مطالعات پژوهشگران در تبیین علل این پدیده بوده است .

توصیه های کاربردی عمومی:

با توجه به اینکه قاعدتا قربانیان  در بستر جامعه اقدام به خود کشی میکنند پس باید همیشه نسبت به  گفتارو رفتارهای افراد پیرامون خود( فرزندان، اعضای خانواده، اقوام وخویشان ودوستان وهمکاران) توجه کنیم در صورت بروز نشانه های زیر اقدامات حمایتی و حرفه ای توسط مشاوران وروانشناسان توصیه میگردد:

□نشانه های گفتاری خودکشی:

● تصمیم دارم خودم را بکشم.
● ای کاش مرده بودم
● میخواهم همه چیز را تمام کنم
● اگر فلان مساله اتفاق نیفتد خودم را خواهم کشت و...

□نشانه های غیرمستقیم ورمزی در گفتار

● از زندگی خسته شدم
● هدف ادامه دادن چیست؟
● اگر من بمیرم چه کسی دلش میسوزد؟
● ازنحوه رفتارت با من پشیمان خواهی شد.
● از همه چیز خیلی خسته ام و...

□نشانه های رفتاری:

● تهیه اسلحه یا جمع کردن قرص
● نوشتن یا تغییر وصیت نامه
● عود مصرف موادمخدر یا الکل بعد از یک دوره بهبودی
●بیرون رفتن در زمانهای عجیب روز یا شب
● بخشش پول یا داراییهای ارزشمند
● برنامه ریزی برای ملاقات با یک پزشک یا مشاور بدون هیچ دلیل آشکار و...

□نشانه های موقعیتی:

● طرد یا فوت ناگهانی یکی از عزیزان
●‌ طلاق یا جدایی ناخاسته
● تشخیص یک بیماری کشنده
● پرخاشگری با دوستان و اقوام بدون هیچ دلیل مشخص

□توصیه های کاربردی سازمانی:

●فراهم نمودن بستر خدمات بالینی موثر و متناسب برای اختلالات روانی جسمی و سوء مصرف مواد
●‌دسترسی آسان به منابع مداخله ای وحمایتی برای دریافت کمک
● فراهم نمودن بستر روابط خانوادگی واجتماعی مناسب
● فراهم نمودن بستر حمایت اجتماعی برای همگان
● آموزش مهارتهای زندگی خصوصا مهارتهای کنترل هیجان وحل مساله

بنا برداده های نظری فوق وباتوجه به اینکه عمران روشنی  کارگر  پیمانکاری شرکت نفت بوده است در آسیب شناسی خودکشی ایشان موارد ذیل حایز اهمیت می باشد.

الف) ویژگیهای شخصیتی فرد و روابط بین فردی و خانوادگی وی بعنوان متغیر یا علت لازم باید مورد بررسی قرار گیرد.

ب) سرمایه روانشناختی (میزان تاب آوری یا سرسختی روانشناختی )فرد و میزان آموزشهای اکتسابی در زمینه کاهش یا کنترل تکانه وهمچنین مهارتهای حل مساله وتفکر نقادو...باید مورد بررسی ومطالعه قرار گیرد.

ج) معمولا کارگران با قرارداد پیمانکاری همیشه احساس میکنند دچار تبعیض درون سازمانی شده اند چون میزان پرداختی ها باتوجه به شرایط یکسان کاری نسبت به کارگران ونیروهای رسمی برابری  نمیکند (هرچند که نسبت به کارگران پیمانکاری در ادارات وصنایع وکارخانجات خارج از مجموعه شرکت نفت قابل مقایسه نیست وبسیار بیشتر است) این تبعیض درون سازمانی در بلند مدت   حقارت درونی وخشونت بیرونی را به دنبال دارد.

د) هرچند کارگران پیمانکاری زحمات زیادو مطابق قانون کار وحتی بیشتر از آن میکشند اما این تصور و نگاه تبعیض آمیز دربین کارکنان رسمی حاکم است که آنها متعلق به بدنه اصلی شرکت نفت نمی باشند. این احساس عدم تعلق به بدنه اصلی شرکت میتواند در بلندمدت زمینه ساز ناهنجاریهای رفتاری شود.نظارت بر عقد قرادادها و اجرای  کامل مفاد آن توسط پیمانکاران پیشنهادمیگردد.

ه) توزیع خدمات رفاهی اجتماعی و ورزشی به این مجموعه کارگران متناسب نبوده دسترسی آنها بسیار محدود است.

و) نبود آموزش کافی خصوصا  توانمندسازی کارکنان در حوزه مسائل روانشناختی و مهارت های زندگی.

ز) تمرکز خدمات روانشناختی در مجتمع های پزشکی علاوه بر عدم دسترسی همگان به آن، مراجعان به دلیل اصل راز داری تمایلی به بهرمندی از مراکز مشاوره درون سازمانی را ندارند لذا انعقاد قرارداد با مراکز مشاوره خصوصی در سطح شهرها پیشنهاد میگردد.

ح) انتظار می رود اداره بهبود روابط کار و امور اجتماعی شرکت نفت با استفاده از متخصصان روانشناسی صنعتی خود، نسبت به آسیب شناسی وارایه پیشنهادات لازم به مدیران اجرایی وعملیاتی٬ زمینه پیشگیری اولیه وثانویه را در خصوص خودکشی و دیگر آسیب های فردی واجتماعی را فراهم آورند.

ط) هرچندرابطه یا تاثیرمتغیرهای سازمانی در بروز خودکشی، جهت معناداری یا عدم آن، وتبیین خودکشی براساس آنها(باتوجه به آمار کم) نیاز به پژوهشهای بیشتری دارداما انتظار می رودکه سازمانهاو صنایع چتر خدمات رفاهی و اجتماعی خود را بر جمعیت حداکثری کارکنان خود بگستراند،تا ضمن حفظ بهره وری سازمانی، شرایط همه جانبه زندگی فردی و اجتماعی کارکنان تامین گردد.