پایگاه خبری عصرجهان|حامد حیدری🖋️گفته می شود: لاسول در دهه  بیست میلادی با نوشتن کتاب " آسیب های روانی و سیاست" گام های اولیه ی روانشناسی سیاسی را پی ریزی کرده است. همچنین میتوان به تلاشهای لازرز فیلد و فیلیپ علیرغم وفاداری به رفتار گرایی در خصوص علاقمندی آنها به بررسی و مطالعه ی  سازه هایی مانند نیازها، انگیزش، آستانه تحمل افراد، سطح اقتصادی  و عقاید و همچنین جهت گیری فردی وویژگیهای شخصیتی،  در خصوص رفتار انتخاباتی افراد جامعه اشاره نمود.

همچنین پژوهش های مارتین سلیگمن در بررسی نقش خوشبینی در پیروزی یاشکست نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و بررسی انتخابات آن جامعه از ابتدای قرن بیستم تا سال ۱۹۸۸ میلادی و تبیین پیروزی وشکست آنها براساس منبع اِسنادگفتمان و خطابه ها  را میتوان به عنوان نمونه ی بارز علمی و آکادمیک در بحث روانشناسی انتخابات یا روانشناسی سیاسی قلمداد کرد.

همانگونه که روانشناسی اجتماعی تعاملات  افراد جامعه وتاثیر متقابل عوامل مختلف بر رفتارهای آنان را بررسی میکند، روانشناسی سیاسی مطالعه ویژگیهای رهبران سیاسی کشورها و احزاب و جریانات ، رشد اجتماعی سیاسی افراد جامعه، نقش رسانه در هدایت رفتار سیاسی شهروندان، انتخابات و افکار عمومی را به صورت علمی و دقیق دنبال می کند.بنابراین روانشناسی سیاسی رفتارها وفرایندهای سیاسی را براساس نظریه های روانشناسی تبیین می کند و با تجزیه وتحلیل فضای حاکم برجامعه هم به احزاب و هم به جریانات سیاسی حاکم در تصمیم گیری و تصمیم سازی کمک فراوان می کند.

به مدد یافته های این علم است که برای ما روشن می شود کدام شیوه  تبلیغاتی برای نامزدهای انتخاباتی موثرتر از بقیه شیوه هاست‌ یا اینکه اقبال و یا روی گردانی افراد جامعه از برخی جریانات سیاسی چرا و چگونه رخ می دهد؟ هرچند این حوزه از علم روانشناسی ترجیحا  بعنوان یک حوزه مطالعات بین رشته ای قلمداد می شود اما امروزه بعنوان یک رشته ی تخصصی در برخی دانشگاههای برتر دنیا در مقاطع تحصیلات تکمیلی تدریس می شود. یکی از پیش فرض های مهم این حوزه این است که همانگونه که سیاست با تفکر سروکار دارد با هیجان نیز در ارتباط است.

در این نوشتار به برخی از روشها و فنون  تغییر رفتار سیاسی و سوق دادن آنها به سبد انتخاباتی فرد یا حزب خاص،  اشاره می شود:

الف) سرمشق دهی: سرمشق دهی یکی ازروشهای تغییر رفتار در روانشناسی سیاسی است که بر مبنای آن هم تغییر رفتار حاصل می شود وهم رفتارهای جدید تولید می شوند. در این روش ابتدا سرمشق ها یا الگوهای رفتاری مطلوب مشخص شده و سپس با دریافت  پاداش محیطی،  تقویت می شوند.در تبلیغات سیاسی معمولا سرمشق ها و الگوهای خاصی که دارای شهرت و محبوبت بالایی هستند انتخاب می شوند و با مردم و افراد جامعه در خصوص نامزد خاص یا جریانی سیاسی ، صحبت می کنند . این روش در جلب آرا نامزد مورد نظر و تغییررفتار سیاسی افراد، خصوصا در جوامعی که دارای اقلیت های مذهبی یا قومی باشند موثر و سودمند است.

ب) نفوذ اجتماعی: گاهی رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی از طریق تغییر الگوها و نفوذ اجتماعی به هدایت رفتارهای سیاسی افراد می پردازند؛آنها معمولا جهت ارائه ی برنامه های انتخاباتی خود از افرادی استفاده می کنند که دارای مقبولیت و محبوبت اجتماعی بالایی باشند؛هرچقدر این افراد،دارای نفوذ اجتماعی بالایی باشند هدایت رفتار سیاسی و تغییر نگرش گروه هدف  آسانتر و وسیع تر است.

ج) مطالعه ویژگیهای روانشناختی افراد و گروههای جامعه:

در این روش، بر شناسایی و مطالعه ویژگیهای افراد و گروهها، اقلیت های قومی - مذهبی وفرهنگی و...تاکید می شودوبعد از جمع آوری وتحلیل یافته ها ، برنامه های شناختی و رفتاری در خصوص تغییر نگرش و رفتار سیاسی یا جهت دهی به آن برنامه ریزی می شود.

ه) اعتماد پذیری:

اغلب افرادی که دارای اعتماد پذیری بالایی در نزدمردم باشند به راحتی میتوانند رفتار سیاسی و نگرش آنها را در جهتی خاص هدایت کنند. گاهی با استفاده از منطق و هیجان میتوان نفوذ اجتماعی را پررنگ تر کرد. گفته می شود که در انتخابات ترکیه در سال ۱۹۹۲ با استفاده از این روش وبا تصویر آینده ای ناخوشایند و ترسناک و بن بست های سیاسی و اقتصادی ، در آن کشور در صورت ادامه وضع موجود از مردم و گروهها خواسته میشود برای تغییر وضع موجود،فرد یا گروه خاصی را انتخاب کنند و به این شکل رفتار سیاسی آنها را جهت می دادند.همچنین درانتخابات سال ۱۹۷۲ جامعه ی آمریکا،تاثیر پذیریِ روابط بین فردی در هدایت رفتارهای سیاسی، بیش از تاثیر رسانه های گروهی و تلویزیون برآورد شده بود.

و) بازیابی و کلیشه سازی:

بازنمایی یعنی با نشان دادنِ واقعیت به شکلی خاص وتحمیلِ تفسیر خود از واقعیت به مخاطبان، به هدایت و جهت دهی رفتار سیاسی افراد پرداخته می شود. در صورت تکرار بازنمایی به طوری که به فکر و نگرش قالبی تبدیل شود؛ کلیشه گفته می شود. این فنون از روشهایی است که توسط رسانه ها جهت تغییر رفتار سیاسی ،برنامه ریزی وبه کار گرفته می شود.

ز) اقناع و تغییر نگرش و شناخت:

افراد یا احزاب با استفاده از رسانه ها میتوانند از طریق فنون اقناعی مثل ،تکرار ، تطمیع، تداعی معانی، دروغ و تملق و چاپلوسی،استفاده از نمادها ، ادعاهای آشکار و حُسن تعبیر در هدایت رفتار های سیاسی افراد جامعه نقش موثری را ایفا نمایند.

ح)روش خود دوستی یا خویشتن خواهی:

 این روش توجیهی عقلانی برای ایجاد انگیزه ی رای دهی افراد، پیگیری سیاسی آنها و ایجاد حساسیت، فراهم می کند. در این روش عوامل روانی از مهمترین عناصر رای دهی فرض می شوند. انگیزه ی خویشتن دوستی قاعدتا در حوزه های اقتصادی و گاه سیاسی پدیدار می گردد. به عبارت دیگر افراد جامعه برای بهبود وضعیت معیشت خود و پویایی اقتصادی  به فرد یا حزب خاصی رای می دهد. گهگاهی بهبود اوضاع سیاسی یک جامعه بعنوان یکی از پایه های خویشتن خواهی یا خویشتن دوستی،در جهت دهی و هدایت رفتار سیاسی و سوق افراد به پای صندوق رای می باشد.

در اینگونه موارد روانشناسان انتخابات،با تمرکز بر انگیزه خویشتن دوستی و ترغیب جنبه هایی که این انگیزه را ایجاد می کند مشارکت افراد در انتخابات را افزایش داده و احتمال موفقیت یک نامزد خاص را فراهم می کنند. رسانه ها هم از طریق فنون اقناع و بازنمایی و کلیشه سازی، بهینه سازی سیستم های اقتصادی و بهبود وضعیت معیشت مردم و بهبود وضع سیاسی را مرهون پیروزی نامزد یا حزب خاص میکنند و ازاین طریق به هدایت رفتار سیاسی مردم میپردازند.

اقبال و پیگیری بی سابقه ی عموم مردم جوامع مختلف  در خصوص انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ امریکا علاوه بر شهروندان آن جامعه ، میتواند ریشه در تاثیر شیوه های ذکرشده در این نوشتار خصوصا مساله ی خویشتن دوستی  داشته باشد.