عصرجهان:کودتای نظامیان در ترکیه سابقه‌ای طولانی دارد. ارتش ترکیه از سال 1960 چهار دولت این کشور را ساقط یا مجبور به استعفا کرده است.مستمسک ارتش برای کودتا غالبا حفظ دولت لائیسیته و حفظ میراث آتاتورک بود. کودتا‌های ارتش یا مانند آخرین کودتا کاغذی و با قرائت بیانیه و بدون خروج ارتش از پادگان صورت می‌گرفت با مانند سه کودتای دیگر خونین و کلاسیک بود.

کودتای اول: اولین کودتا نیروهای مسلح ترکیه در 27 ماه مه سال 1960 اتفاق افتاد. نیروهای مسلح دولت منتخب این کشور به نخست‌وزیری عدنان مندرس، که  به مدت 10 سال رهبری دولت را به عهده داشت را برکنار کرده و کودتا کردند. کودتا به وسیله افسران عمدتاً میان رتبه انجام شد. آن هم پس از آن که تنش بین حزب حاکم دموکرات و حزب جمهوری خلق که در جبهه مخالف قرار داشت، بالا گرفت. رهبر کودتا، ژنرال جمال گورسل بود. به دنبال این کودتای نظامی در کشور، بیش از 600 نفر از وزیران و مقامات دولتی محاکمه شدند. در پایان محاکمه‌ها، با وجود درخواست فرجام رهبرانی همچون جان اف کندی، رئیس جمهور وقت آمریکا، ملکه الیزابت دوم بریتانیا و شارل دوگل، رئیس جمهور آن زمان فرانسه، 15 نفر از متهمان به جرم جنایت علیه قانون اساسی با مجازات مرگ روبرو شدند. در 15 سپتامبر 1962، عدنان نخست‌وزیر و فاتن رشدی زورلو، وزیر خارجه وقت و حسن پل آتکان، وزیر دارایی وقت در جزیره ایمرالی که در جنوب این منطقه قرار دارد، به دار آویخته شدند.

محمود جلال بایار، رئیس جمهور ترکیه نیز به دلیل سالخوردگی از اعدام جان به در برد. او در آن هنگام 78 سال داشت.از نظر بسیاری از ترک‌ها، این کودتا مفید بود. بعد از 18 ماه انتخابات دیگری برگزار شد و قانون اساسی جدیدی به تصویب رسید، قانونی که به گفته بسیاری از ترک‌های لیبرال، بهترین قانون اساسی بود که این کشور تا آن زمان داشت.پس از 5 سال حکومت به غیرنظامیان بازگشت.

کودتا دوم: دومین کودتا ارتش در 12 مارس 1971  علیه دولت سلیمان دمیرل، نخست‌وزیر وقت بود. دمیرل از دهه 70 تا 90 میلادی قرن گذشته، هفت مرتبه به عنوان نخست وزیر در راس دولت های ترکیه بود و از سال 1993 تا 2000 نیز به عنوان رئیس جموری ترکیه فعالیت کرد.

دمیرل از جمله سیاستمداران لاییک ترکیه محسوب می‌شد. نظرات و دیدگاه های او درباره ممنوعیت حجاب در دانشگاه ها شهره است. او یک بار در دوران ریاست جمهوری خود در پاسخ به انتقادها درباره عدم اجازه ورود دختران محجبه به دانشگاه ها گفت: نمی توانید با حجاب به دانشگاه وارد شوید. این حکم دادگاه قانون اساسی و دادگاه حقوق بشر اروپا است. اگر می خواهید با حجاب درس بخوانید بروید جای دیگر . بروید به عربستان آنجا اجازه می دهند."

با این حال او چند روز پس از پایان دوره ریاست جمهوری خود (سال 2000) در مواجهه با خبرنگاری که برای تهیه گزارش از او به خانه اش رفته بود با نشان دادن عکسی از مادرش گفت : این عکس مادر من است . می بینید او روسری بر سر دارد.  من پسر یک مادر محجبه ام اما از اصول لاییسیته جمهوری ترکیه و قانون اساسی مبنی بر عدم ورود با نشانه های مذهبی به اماکن عمومی و دولتی دفاع می کنم.

کودتا سوم:‌ سومین کودتا و خونین‌ترین کودتا 12 سپتامبر 1980 به رهبری کنعان اورن علیه دولت سلیمان دمیرل به رهبری مسار کنعان اورن اتفاق افتاد اورن مسؤول کودتای نظامی 12 سپتامبر 1980 ترکیه بود که در پی آن در حدود 600 هزار نفر بازداشت و زندانی شدند و 50 نفر نیز در ملاء عام به دار آویخته شدند.

بعد از کودتا فعالیت تمامی احزاب سیاسی ممنوع اعلام شد و چپ‌گرایان ترکیه به شدت تحت فشار قرار گرفتند. پس از کودتا، مجلس منحل شد. وی ابتدا تحت عنوان فرمانده ارتش به قدرت رسید و سپس رئیس شورای امنیت ملی شد و هفتمین رئیس جمهور ترکیه شد که اقداماتش هم در دوران ریاست جمهوری و هم بعد از آن تا کنون مورد بحث و جدال های بسیاری قرار گرفته است.

وی در 18 ژوئن 2014 به دلیل تخلفات دوران ریاست جمهوری و همچنین دست داشتن در کودتای نظامی، نقض قانون اساسی ترکیه، انحلال مجلس ترکیه و جلوگیری از ادامه کار پارلمان ترکیه، در دادگاه 10. جزایی آنکارا محاکمه شده و درجه ژنرالی از وی گرفته شده و به حبس ابد محکوم شد.

لازم به ذکر است، وی در جلسه دادگاه نیز به دلیل وخامت وضعیت جسمانی در دادگاه حاضر نشده و از طریق ویدئو کنفرانس مورد محاکمه قرار گرفته بود.

کنعان اورن سالهای پایانی عمرش را در درد ورنج بسیار بیماری لاعلاج گذراند و سرانجام پس از سالها بستری در بیمارستان، درگذشت.

کودتای چهارم: ارتش برای چهارمین بار علیه دولت ائتلافی نجم‌الدین اربکان در تاریخ 28 فوریه 1997 دست به کودتا زد و دولت قانونی را مجبور  مجبور به کناره‌گیری کرد که در ترکیه از آن به عنوان "کودتای پست مدرن" یاد می‌شود.

واقعه موسوم به 28 فوریه در پی برگزاری نمایشی در منطقه  «سنجان» آنکارا توسط گروهی از اسلام‌گرایان و دوستان فلسطینی با پرتاب سنگی به صورت نمادین به سوی سربازان رژیم صهیونیستی توسط کودکان فلسطینی بود اما این واقعه در دوره‌ای رخ داد که نظامیان ترکیه روابط تنگاتنگی با رژیم صهیونیستی داشتند و به این خاطر فردای آن روز تانک‌های ارتش در منطقه سنجان به حرکت درآمدند و سربازان ارتش برگزارکنندگان این مراسم را بازداشت کردند. متعاقب آن، شورای امنیت ملی ترکیه که در آن دوران در کنترل نظامیان بود در 28 فوریه 1997 میلادی، تشکیل جلسه داد که نتیجه آن اجبار دولت قانونی نجم‌الدین اربکان به استعفا بود. در نتیجه حزب اسلام‌گرای رفاه به رهبری وی منحل و عملیات گسترده‌ای در بخش دولتی و آموزشی و دانشگاه‌های این کشور برای پاکسازی آنچه که از آن واپس‌گرایی و ارتجاع نامیده شد، آغاز گردید. پس از آن با موافقت احزاب حاکم و احزاب مخالف در مجلس ترکیه مقرر شد تا کمیسیون ویژه‌ای برای بررسی کودتاهای نظامی در تاریخ معاصر ترکیه تشکیل شود.