عصرجهان/محسن بابادی-کارشناس فوتبال و مربی رده های پایه کشور
قطعا در روند انتخاب ۱ بازیکن فاکتورهای بسیار زیادی موثرند که مهمترین این فاکتورها مشاهدات از نزدیک سبک بازی آن بازیکن و دیدن فیلمهای بازی وی و آنالیز این فیلمها توسط نرم افزارهای فوق پیشرفته آنالیز است. هیچکدام از این ۲ روش به تنهایی کامل نبوده و در کنار هم که قرار بگیرند، مربی، کادر فنی یا ایجنت و مدیران باشگاه می توانند ارزیابی دقیق تری از آن بازیکن داشته باشند .
با توجه به اینکه امکان استفاده ی روشهای نوین نیاز به صرف زمان زیاد و امکانات خاصی دارد که معمولا در سطوح حرفه ای بیشتر مد نظر قرار میگیرد، لذا قصد داریم در اینجا ساده ترین و در عین حال مهمترین شیوه آنالیز را مورد بررسی قرار داده و در راستای این هدف فرمی ساده تهیه نماییم .
ساده ترین امکانات لازمه شامل ۲ عدد برگه A4 و یکعدد تخته شاسی ساده به همراه ۱ عدد خودکار است .
با دارا بودن ابزار فوق، یک مربی کار کشته، کاربلد و استعدادیاب قهار میتواند با هنر خویش و از طریق همان مشاهدات عینی و بررسی آنچه که ثبت نموده با تقریب ۸۰% صحیح ، بازیکن مدنظر خویش را انتخاب یا رد کند.
ناگفته نماند مربیان ریزبین و باهوشی وجود دارند که بواسطه استعداد ذاتی خویش، حتی بدون دارا بودن چنین دست نوشته هایی بازیکن مورد نظر را بصورت ۱۰۰% صحیح انتخاب می کنند.
حال این سوال پیش می آید که آن مربی و تست گیرنده میبایست چه چیزهایی را از قبل در این برگه A4 نوشته و آنها را با خود سر تمرین بیاورد؟
بازیکن موردنظر:
۱ . چه سن و سالی دارد؟
(نونهال ، نوجوان ، جوان یا بزرگسال است؟)
۲ . مونث است یا مذکر؟
۳ . مبتدی ، آماتور یا حرفه ای است ؟
( در نوع نگرش مربی به این بازیکن بسیار موثر است)
۴ . سابقه تمرینیش دقیقا چقدر است؟
( در دقت و تخصصی تر دیدن مربی نقشی اساسی دارد)
۵ . پست ایشان در بازی چیست؟
(هر پست بازی ویژگیهای خاص خود را دارا میباشد)
۶ . رشته ورزشی وی فوتبال ، فوتسال ، ساحلی یا رشته دیگری است؟
(اینکه ورزشکار به درستی برای این ورزش استعدادیابی شده یا خیر)
۷ . اهل کدام کشور و استان و شهر است؟
( کشور ، استان و شهر در نوع ، سبک و پست بازی بسیار موثر است)
۸ . در کدوم برهه فصل و در کدام نوع بازیها هستیم؟
(قبل فصل، نیم فصل، مسابقات حذفی، لیگ ، فستیوال ، بازیهای دوستانه یا مسابقات ملی و…خیلی مهم است)
طبق فاکتورهای بالا و بسیاری فاکتورهای دیگر، آنالیز ۱ بازیکن در حالت کلی تابع ۳ پارامتر کاملا متفاوت است:
۱ . فاکتورهای روحی روانی و انگیزشی
۲ . فاکتورهای جسمانی و قابلیتهای فیزیکی
۳ . فاکتورهای فنی: تکنیکی ، تاکتیکی و مهارتی
و ۱ فاکتور کاملا مجزا:
*** هوش ، ذکاوت ، بازیخوانی و فاکتورهای برتری ساز ***
چه بسا بازیکنی ۳ فاکتور یاد شده را در حد نرمال داشته باشه ولی در آن فاکتور مجزا دارای ضعف باشد که تنها همین علت برای خواستن عذر آن بازیکن کافیست .
فاکتورهای روحی شامل:
انگیزش-میل به مشارکت و در جمع بودن-اعتماد بنفس-میل به رقابت و مبارزه طلبی-حس برتری جویی-کنترل خشم و هیجانات کاذب-امیدواری-روحیه کمک به همنوع-تحمل شکست-قدرت بازسازی روحی-مدیریت و رهبری تیمی-قابلیت تطبیق با بازیکنان و تیم-احساس مسولیت-و فاکتورهایی از این قبیل

فاکتورهای جسمانی و بدنی شامل:
قد-وزن-میزان چربی اطراف بدن-اسکلت بندی و ویژگیهای آنتروپومتری-سرعت-چابکی-انعطاف پذیری-توان-شتاب-قدرت-استقامت عضلانی-استقامت هوازی-ظرفیت بی هوازی-ضربان قلب در حالت استراحت و فعالیت-سرعت عکس العمل و فاکتورهایی از این دست.

فاکتورهای فنی که بسیار مهم هستند شامل:
شوت-ضربه سر-تکل-پاس-کنترل-دریبلینگ-حمل توپ-مهارت شرکت در کارهای ترکیبی-تاکتیک پذیری-بکار بردن تکنیک و مهارت لازم در مکان و زمان مناسب-دانستن: پرس-تراکم-سرعت انتقال-ریتم-توازن-تقارن-مشایعت-سازگاری-پوشش-فریب-تخریب-بازیسازی-و مسائلی از این دست
فاکتور مجزایی که گفته شد بسیار مهم است، پارامتریست که به بهره هوشی، تجربه بازی، تصمیم گیری بموقع و کلا آنچه مربوط به ذهن و قدرت خلاقیت و توانایی های ذهنیست بستگی دارد و می تواند در لحظات مورد نیاز و حیاتی تیم را نجات دهد. این توانایی تا حدود زیادی ذاتی بوده و کمتر اکتسابی محسوب می شود. بعنوان مثال میتوان شم گلزنی، شم دروازبانی و مسائلی از این دست را در این گروه دسته بندی نمود.

همانطوری که گفته شد آن ۲ تا برگه A4 را میتوان به گونه زیر استفاده کرد:
در طرف روی یکی از این برگه ها ویژگیهای:
۱ . فنی
۲ . جسمانی
و در پشت برگه فاکتورهای:
۳ . ذهنی
۴ . فاکتورهای روحی
را بصورت کاملا مرتب، لیست بندی و جداولی را تهیه نموده و به هر فاکتور لیست بندی و مشخص شده از ۰ تا ۱۰۰ نمره بدهند.
بعنوان مثال: محسن بابادی با توجه به فاکتورهای مذکور سرعتش ۶۰% است. ۶۰% آن چیزی که ایده آل و طبق استانداردهای مختص این سن و شرایط ۱ بازیکن است. به همین صورت تمام مشاهدات خویش را در این جداول لیست بندی میکنند.
(این برگه، برگه پاکنویس بوده که قرار است مشاهدات پس از بررسی و ارزیابی نهایی در آن ثبت شود)
اما قبل از آن:
برگه A4 دیگر برگه چکنویس است که بعضا دچار خط خوردگیهای ناشی از آنچه مربی دیده و یادداشت کرده میباشد. این مشاهدات ثبت شده میبایست با کمک همکاران و سایر گیرندگان تست اصلاح شود و پس از دیدن فیلم بازی و همفکری با مربیان همکار و اتخاذ تصمیمات نهایی، لیست چکنویس به لیست پاکنویس منتقل شود.
این روش ساده ترین و در عین حال پیش پا افتاده ترین ولی بهترین و کارآمدترین نوع آنالیز است.
آن بخشی که مربوط به استفاده از نرم افزارهای خاص است، هم پر هزینه تر و هم روش استفاده اش در جهت بکارگیری و استخراج نتایج نیاز به آموزش و تجربه خاصی دارد که در این مقاله جهت جلوگیری از اطاله ی کلام از ارائه آن صرفنظر شده
نویسنده:محسن بابادی-کارشناس فوتبال و مربی رده های پایه کشور